Analiza transakcyjna

 

Analiza transakcyjna (AT) jest teorią psychologiczną tłumaczącą zachowania ludzi, wyjaśniającą dlaczego czasem postępujemy tak, a nie inaczej. Znajomość AT ułatwia zrozumienie partnerów w komunikacji, pozwala być skuteczniejszym.

 

Analiza transakcyjna została stworzona przez Erica Berne’a na początku lat sześddziesiątych jako metoda opisująca komunikację. Berne twierdził, że na nasze Ja składają się trzy osoby: Ja - Rodzic, Ja - Dorosły, - Ja Dziecko. Codziennie do głosu dochodzą wszystkie trzy części Ja i każda z nich ma wpływ na to, jak się zachowujemy. Nasz sposób porozumiewania się z innymi będzie przybierał wyraźnie różne formy w zależności od tego, jaką wewnętrzną rolę przyjmiemy: Rodzica, Dorosłego, czy Dziecka.

 

Analiza transakcyjna obejmuje więc cztery poziomy analizy:

1. analizę strukturalną – osobowości

2. analizę transakcyjną – działań i komunikatów werbalnych między ludźmi

3. analizę gier – ukrytych transakcji zakończonych korzyścią psychiczną

4. analizę skryptu – specyficznych tematów realizowanych w życiu

 

 

Zasady czystej komunikacji wg AT:

 

1. Uświadom sobie swój wewnętrzny stan Ja, który bierze udział w komunikacji.

2. Uświadom sobie stan Ja, do którego się zwracasz u rozmówcy.

3. Bądź wrażliwy na wewnętrzne Dziecko rozmówcy.

4. Chroń swoje wewnętrzne Dziecko. Panuj nad jego reakcjami, które będą chciały wziąć górę w chwilach sporu lub konfliktu.

5. Podczas komunikacji nie zajmuj pozycji normatywnego Rodzica. Jeśli uznasz, że wymaga tego sytuacja, używaj komunikatów z pozycji Rodzica wspierającego albo osoby Dorosłej.

6. Problemy i konflikty rozwiązuj tylko z pozycji Dorosłego. Słuchaj, co mają do powiedzenia Twój wewnętrzny Rodzic i Dziecko, ale w komunikatach posługuj się tylko wypowiedziami Dorosłego.

7. Daj swojemu wewnętrznemu Dorosłemu czas na przetworzenie danych. Policz do dziesięciu, aby przeanalizować daną rozmowę. Twój wewnętrzny Rodzic lub Dziecko mogą domagać się, aby wyjść na scenę

i przedstawić swoje zdanie. Możesz słyszeć, jak żądają, abyś wypowiedział komunikat pod wpływem impulsu. Ważne, aby rozważyć, co naprawdę powinno zostać powiedziane.

 

 

Istotą AT jest to, że rozmawiając, komunikując się z drugim człowiekiem występuję z określonej pozycji (Rodzica, Dorosłego lub Dziecka). Podobnie mój rozmówca. Komunikacja przebiega sprawnie, jeżeli relacja pomiędzy nami jest zgrana (zgodnie z AT - jeżeli dochodzi do transakcji równoległej). Jeżeli natomiast dochodzi do transakcji skrzyżowanej wówczas prawdopodobieństwo zrozumienia i porozumienia maleje.

 

 

Analiza Transakcyjna jest pełną koncepcją osobowości człowieka. AT jako jeden z niewielu nurtów

w psychoogii dokonała skutecznego przeniesienia teorii psychologicznej na praktyczne zastosowanie

w 4 obszarach: w działaniu firm i organizacji, w psychoterapii, w doradztwie i psychoedukacji.